Montaż pompy ciepła w starym domu z grzejnikami - czy warto?

Dowiesz się, czy pompa ciepła w starym domu z grzejnikami jest efektywnym sposobem ogrzewania. Sprawdź fachowe porady od ekspertów i koszty.

CZY OPŁACA SIĘ OGRZEWAĆ STARY DOM POMPĄ CIEPŁA?

Zacznijmy od tego, że określenie “stary dom” funkcjonuje w języku potocznym i dotyczy budynków budowanych przed rokiem 2000 (obecnie starszych niż 20 lat). 

Budynki tego typu charakteryzuje:

• ogrzewanie wodne grzejnikowe w większości pomieszczeń

• ogrzewanie podłogowe w udziale mniejszym niż 30% powierzchni budynku

• izolacja poddaszy wełną (zwykle do 15-20 cm)

• ściany zewnętrzne w budowie warstwowej (lub docieplone niewielką grubością styropianu)

• często częściowe podpiwniczenie

Większość tego typu budynków do niedawna była ogrzewana węglem lub ekogroszkiem. Niestety obecna sytuacja geopolityczna i wzrost cen surowców skłania Inwestorów do poszukiwania alternatywnych sposobów ogrzewania starych domów. Coraz częstsze problemy Klientów decydujących się na wymianę starego kotła na pompę ciepła do "starych domów" powinny być swego rodzaju przestrogą, aby nie podejmować pochopnych decyzji zmiany sposobu ogrzewania budynków. Należy pamiętać, że większość firm oferujących pompy ciepła sprzeda Państwu urządzenie bez dogłębnej analizy budynku.

JAK NAJLEPIEJ OGRZAĆ STARY DOM?

Do ogrzewania takich budynków stosuje się:

• kotły gazowe podłączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

• kotły na PELET podłączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

• kotły na ekogroszek podłączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

• kominki z rozprowadzeniem ciepła – ogrzewanie poprzez nadmuch ciepłego powietrza

• kominki z płaszczem wodnym podłączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

• kotły węglowe lub na drewno z buforem ciepła podłączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

• instalację elektryczną z promiennikami podczerwieni – ogrzewanie poprzez promienniki montowane przy sufitach lub na ścianach

• instalację elektryczną z matami grzewczymi – maty stanowią ogrzewanie płaszczyznowe na ścianach lub posadzkach

• pompy ciepła z wymiennikiem powietrznym połączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

• pompy ciepła z wymiennikiem gruntowym połączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

W nowo budowanych budynkach stosuje się natomiast głównie (dotyczy powyżej 70% budowanych obecnie domów):

• wentylację mechaniczną w postaci rekuperacji – odzysk ciepła z wentylacji nie stanowi samodzielnego źródła ciepła, ale wpływa na obniżenie kosztów grzewczych

• kondensacyjne kotły gazowe podłączone do instalacji wodnej

• pompy ciepła z wymiennikiem powietrznym (pompy z wymiennikiem gruntowym są rzadziej stosowane ze względu na wyższy koszt instalacji)

PRZECIĘTNY KOSZT OGRZEWANIA POMPĄ CIEPŁA POWIETRZE-WODA – ILE WYNOSI, CO SIĘ NA NIEGO SKŁADA I JAK WYGLĄDA W PORÓWNANIU Z INNYMI ŹRÓDŁAMI CIEPŁA

Przeciętny koszt ogrzewania pompą ciepła powietrze-woda może być kwestią kluczową dla wielu osób, zwłaszcza posiadaczy średnio ocieplonych domów o powierzchni około 150m2.

Dom średnio ocieplony:

• Powierzchnia domu: 150 m²

• Układ pięter: Parterowy, skośny z poddaszem 

• Ogrzewane piętra: Parter i poddasze

• Rodzaj instalacji: Grzejniki

• Całkowita grubość ścian zewnętrznych: 30 cm

• Przeciętna temperatura w pomieszczeniach ogrzewanych: 21°C

• Docieplenie od zewnątrz: Styropian, grubość 15 cm

• Izolacja dachu: Styropian, grubość 10 cm

• Izolacja podłogi parteru: Styropian, grubość 10 cm

Jaka moc powietrznej pompy ciepła?

• Moc (kW): 7,5

• Efektywność: 250%

Dane dotyczące ceny i zużycia:

• Cena za energię: 0,9 zł / kWh 

• Szacunkowe zużycie w sezonie zimowym 2023/2024: 3596,8 kWh

Kalkulacja:

• Zużycie w sezonie zimowym: 19,982 kWh/dzień * 180 dni = 3596,8 kWh

Koszt zakupu:

• Koszt kWh: 0,9 PLN

• Koszt w sezonie zimowym: 3596,8 * 0,9 PLN/kWh = 3 237 PLN

Łączne koszty w sezonie grzewczym 2023/2024:

• 3 237 PLN (koszt energii)

POMPA CIEPŁA A INNE ŹRÓDŁA OGRZEWANIA

Pompa ciepła to jedno z coraz bardziej popularnych rozwiązań, ale jak wypada w porównaniu z innymi sposobami ogrzewania? Czy jej korzyści finansowe i ekologiczne przeważają nad innymi opcjami? W tej sekcji przyjrzymy się różnym systemom grzewczym, ich kosztom oraz długoterminowym korzyściom.

Porównanie innych źródeł ciepła:

• Pompa ciepła gruntowa - 2 400 PLN

• Kocioł zgazowujący na drewno z buforem ciepła - 2 600 PLN

• Kocioł węglowy bez podajnika z buforem ciepła - 2 500 PLN (opłata ETS2 od 2027 r.: około - 800 PLN)

• Kocioł na pellet - 3 400 PLN

• Kocioł na ekogroszek - 2 800 PLN (opłata ETS2 od 2027 r.: około - 800 PLN)

• Gaz z dużej butli - 3 750 PLN (opłata ETS2 od 2027 r.: około - 440 PLN)

• Gaz ziemny - 4 500 PLN (opłata ETS2 od 2027 r.: około - 440 PLN)

• Kocioł olejowy - 4 900 PLN + (opłata ETS2 od 2027 r.: około - 600 PLN)

• Ogrzewanie elektryczne akumulacyjne - 6 300 PLN

• Ogrzewanie elektryczne nieakumulacyjne - 11 300 PLN

Podsumowując, koszty początkowe są istotnym czynnikiem przy wyborze systemu grzewczego, ale należy również wziąć pod uwagę długoterminowe koszty eksploatacji oraz ewentualne opłaty i regulacje przyszłościowe. Dzięki temu możliwe będzie dokonanie najlepszego wyboru dopasowanego do potrzeb i możliwości finansowych.

MONTAŻ POMPY CIEPŁA W DOMU ZE STARĄ INSTALACJĄ Z GRZEJNIKAMI?

Inwestycja w pompę ciepła typu powietrze-woda, która jest swego rodzaju „klimatyzatorem” z zasady pracującym przy niskich różnicach temperatur, w połączeniu z grzejnikami jest z góry skazana na bardzo wysokie koszty ogrzewania. Oznacza to, że dla optymalnej pracy urządzenia konieczne jest ograniczenie strat energii. Ponadto pompa ciepła najlepiej „czuje się” w połączeniu z ogrzewanie podłogowym. Należy tu zaznaczyć, że podgrzewanie wody do temperatury 35 st. C jest znacznie mniej energochłonne niż podgrzewanie do wartości 55 st. C.

Układ wysokotemperaturowy w Państwa domach był dobierany przy założeniu temperatury zasilania wody obiegu na poziomie 55-65°C. Oznacza to, że zmniejszenie temperatury wody bez jednoczesnej poprawy izolacji spowoduje niedogrzanie budynku przy dużych mrozach.

Powietrzna pompa ciepła przy naprawdę niskich temperaturach zewnętrznych nie posiada wystarczającej wydajności do zapewnienia odpowiedniej temperatury dla obiegów grzewczych – powyższe wymaga załączenia grzałek elektrycznych lub uruchomienia innego źródła szczytowego. 

No dobra, a co to oznacza w praktyce? 

Otóż przy temp. -10 st. C pompa nie zapewni podgrzania wody do wartości wyższej niż 15-25 st. C. To samo urządzenie (pompa ciepła) przy temperaturze zewnętrznej +7 st. C zapewni nam podgrzanie wody do wartości 45-60 st. C przy zużyciu tej samej ilości energii. Zatem nawet przy ogrzewaniu podłogowym (gdzie temperatura wody może być niższa i zwykle jest na poziomie ok. 35 st. C) pompa wymaga okresowego załączenia grzałek elektrycznych przy silnych mrozach.

Istnieje jeszcze jeden ważny aspekt połączenia pompy ciepła z instalacją grzejnikową tzw. „bufor”. Pompy ciepła pracują na różnicy temperatur pomiędzy zasilaniem a powrotem z instalacji na poziomie 5 st. C. W układzie grzejnikowym jeśli podajemy na zasilanie wodę o temperaturze 55 st. C to spodziewamy się na powrocie wody o temperaturze niższej o 12-20 st. C. W starym domu nie wszystkie odcinki rur są idealnie zaizolowane co zbliża nas do różnic na poziomie 20 st. C. Pompa ciepła nie da rady podgrzać wodę o 20 st. C w krótkim czasie dlatego też konieczne jest dobranie właściwego zbiornika buforowego gdzie wracająca woda miesza się z cieplejszą zapewniając wymaganą różnicę temperatur. Dobór bufora następuje na podstawie wielkości instalacji grzewczej.

TERMOMODERNIZACJA STAREGO DOMU PRZED MONTAŻEM POMPY CIEPŁA

Idealnym rozwiązaniem dotyczącym zmiany źródła ciepła dla starego domu jest poddanie budynku kompleksowej termomodernizacji. Wskazane jest wykonanie ocieplenia ścian zewnętrznych, docieplenia poddasza, wymiany wszystkich okien, wymiany pionów instalacji grzewczej (a często także grzejników) i rozprowadzenie ogrzewania niskotemperaturowego, czyli tzw. podłogówki. Rzadko kto z nas ma jednak nieograniczony budżet remontowy i może wyprowadzić się z budynku na kilka miesięcy. Dlatego też optymalnym rozwiązaniem jest zminimalizowanie strat ciepła w obszarach przynoszących najwyższy zysk energetyczny.

DOPASUJ SWÓJ IDEALNY SYSTEM OGRZEWANIA DOMU

W większości starszych domów wskazane jest zastosowanie instalacji hybrydowej. Oznacza to, że pompa ciepła przygotowuje ciepłą wodę użytkową i ogrzewa budynek przy temperaturze zewnętrznej np. na poziomie +5 st. C, a przy niższej temperaturze załączane jest drugie źródło ciepła którym jest np. kocioł zgazowujący drewno. W mroźne wieczory nasz dom nadal jest ogrzewany drewnem, a przez większą część roku za ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody (C.W.U.) odpowiada pompa ciepła.

Połączenie obu instalacji pozwala na znaczne ograniczenie kosztów, a jednocześnie jest rozwiązaniem znacznie tańszym niż podgrzewanie wody grzałkami elektrycznymi do temperatury 55 st. C lub stosowanie gruntowej pompy ciepła. 

Jeśli więc nie mamy farmy wiatrowej albo pola paneli fotowoltaicznych musimy znacząco ograniczyć straty ciepła budynku lub rozważyć zastosowanie dodatkowego źródła ogrzewania charakteryzującego się niskim kosztem eksploatacji.