pompa ciepła do starego domu?

CZY POMPA CIEPŁA NADAJE SIĘ DO STAREGO DOMU?

Zacznijmy od tego, że określenie “stary dom” funkcjonuje w języku potocznym i dotyczy budynków budowanych przed rokiem 2000 (obecnie starszych niż 20 lat). 

Budynki tego typu charakteryzuje:

• ogrzewanie wodne grzejnikowe w większości pomieszczeń

• ogrzewanie podłogowe w udziale mniejszym niż 30% powierzchni budynku

• izolacja poddaszy wełną (zwykle do 15-20 cm)

• ściany zewnętrzne w budowie warstwowej (lub docieplone niewielką grubością styropianu)

• często częściowe podpiwniczenie

Większość tego typu budynków do niedawna była ogrzewana węglem lub ekogroszkiem. Niestety obecna sytuacja geopolityczna i wzrost cen surowców skłania Inwestorów do poszukiwania alternatywnych sposobów ogrzewania starych domów. Coraz częstsze problemy Klientów decydujących się na pompę ciepła do "starych domów" powinny być swego rodzaju przestrogą, aby nie podejmować pochopnych decyzji zmiany sposobu ogrzewania budynków. Należy pamiętać, że większość firm oferujących pompy ciepła sprzeda Państwu urządzenie bez dogłębnej analizy budynku.

JAK NAJLEPIEJ OGRZAĆ STARY DOM?

Do ogrzewania takich budynków stosuje się:

• kotły gazowe podłączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

• kotły na PELET podłączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

• kotły na ekogroszek podłączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

• kominki z rozprowadzeniem ciepła – ogrzewanie poprzez nadmuch ciepłego powietrza

• kominki z płaszczem wodnym podłączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

• kotły węglowe lub na drewno z buforem ciepła podłączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

• instalację elektryczną z promiennikami podczerwieni – ogrzewanie poprzez promienniki montowane przy sufitach lub na ścianach

• instalację elektryczną z matami grzewczymi – maty stanowią ogrzewanie płaszczyznowe na ścianach lub posadzkach

• pompy ciepła z wymiennikiem powietrznym połączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

• pompy ciepła z wymiennikiem gruntowym połączone do instalacji wodnej (ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe)

W nowo budowanych budynkach stosuje się natomiast głównie (dotyczy powyżej 70% budowanych obecnie domów):

• wentylację mechaniczną w postaci rekuperacji – odzysk ciepła z wentylacji nie stanowi samodzielnego źródła ciepła, ale wpływa na obniżenie kosztów grzewczych

• kondensacyjne kotły gazowe podłączone do instalacji wodnej

• pompy ciepła z wymiennikiem powietrznym (pompy z wymiennikiem gruntowym są rzadziej stosowane ze względu na wyższy koszt instalacji)

POMPA CIEPŁA W STARYM DOMU Z GRZEJNIKAMI?

Pompa ciepła jest swego rodzaju „klimatyzatorem”, który z zasady pracuje na niskich różnicach temperatur. Oznacza to, że dla optymalnej pracy urządzenia konieczne jest ograniczenie strat energii. Ponadto pompa ciepła najlepiej „czuje się” w połączeniu z ogrzewanie podłogowym. Należy tu zaznaczyć, że podgrzewanie wody do temperatury 35 st. C jest znacznie mniej energochłonne niż podgrzewanie do wartości 55 st. C.

Powietrzna pompa ciepła przy naprawdę niskich temperaturach zewnętrznych nie posiada wystarczającej wydajności do zapewnienia odpowiedniej temperatury dla obiegów grzewczych – powyższe wymaga załączenia grzałek elektrycznych lub uruchomienia innego źródła szczytowego. 

No dobra, a co to oznacza w praktyce? 

Otóż przy temp. -10 st. C pompa nie zapewni podgrzania wody do wartości wyższej niż 15-25 st. C. To samo urządzenie (pompa ciepła) przy temperaturze zewnętrznej +7 st. C zapewni nam podgrzanie wody do wartości 45-60 st. C przy zużyciu tej samej ilości energii. Zatem nawet przy ogrzewaniu podłogowym (gdzie temperatura wody może być niższa i zwykle jest na poziomie ok. 35 st. C) pompa wymaga okresowego załączenia grzałek elektrycznych przy silnych mrozach.

Istnieje jeszcze jeden ważny aspekt połączenia pompy ciepła z instalacją grzejnikową tzw. „bufor”. Pompy ciepła pracują na różnicy temperatur pomiędzy zasilaniem a powrotem z instalacji na poziomie 5 st. C. W układzie grzejnikowym jeśli podajemy na zasilanie wodę o temperaturze 55 st. C to spodziewamy się na powrocie wody o temperaturze niższej o 12-20 st. C. W starym domu nie wszystkie odcinki rur są idealnie zaizolowane co zbliża nas do różnic na poziomie 20 st. C. Pompa ciepła nie da rady podgrzać wodę o 20 st. C w krótkim czasie dlatego też konieczne jest dobranie właściwego zbiornika buforowego gdzie wracająca woda miesza się z cieplejszą zapewniając wymaganą różnicę temperatur. Dobór bufora następuje na podstawie wielkości instalacji grzewczej.

OPTYMALNE ROZWIĄZANIE OGRZEWANIA POMPĄ CIEPŁA DLA STAREGO BUDYNKU

Idealnym rozwiązaniem dotyczącym zmiany źródła ciepła dla starego domu jest poddanie budynku kompleksowej modernizacji. Wskazane jest wykonanie ocieplenia ścian zewnętrznych, docieplenia poddasza, wymiany wszystkich okien, wymiany pionów instalacji grzewczej (a często także grzejników). Rzadko kto z nas ma jednak nieograniczony budżet remontowy i może wyprowadzić się z budynku na kilka miesięcy. Dlatego też optymalnym rozwiązaniem jest zminimalizowanie strat ciepła w obszarach przynoszących najwyższy zysk energetyczny.

Oznacza to, że pompa ciepła przygotowuje ciepłą wodę użytkową i ogrzewa budynek przy temperaturze zewnętrznej np. na poziomie +5 st. C, a przy niższej temperaturze załączane jest drugie źródło ciepła którym jest np. kocioł zgazowujący drewno. W mroźne wieczory nasz dom nadal jest ogrzewany drewnem, a przez większą część roku za ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody (C.W.U.) odpowiada pompa ciepła.

Połączenie obu instalacji pozwala na znaczne ograniczenie kosztów, a jednocześnie jest rozwiązaniem znacznie tańszym niż podgrzewanie wody grzałkami elektrycznymi do temperatury 55 st. C lub stosowanie gruntowej pompy ciepła. 

Jeśli więc nie mamy farmy wiatrowej albo pola paneli fotowoltaicznych musimy znacząco ograniczyć straty ciepła budynku lub rozważyć zastosowanie dodatkowego źródła ogrzewania charakteryzującego się niskim kosztem eksploatacji.