Audyt energetyczny budynku: kluczowy krok w programie Czyste Powietrze i efektywnej termomodernizacji

Dowiedz się, dlaczego audyt energetyczny jest kluczowym krokiem w efektywnej termomodernizacji budynków i jak może poprawić efektywność energetyczną. Odkryj więcej!

Czym jest audyt energetyczny?

Audyt energetyczny to analiza stanu budynku pod kątem możliwości zminimalizowania zużycia energii. Dokument określa zakres oraz parametry techniczne i ekonomiczne przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, ze wskazaniem rozwiązania optymalnego, w szczególności z punktu widzenia kosztów realizacji tego przedsięwzięcia oraz oszczędności energii.

Jakie wymagania musi spełniać audyt energetyczny?

Audyt powinien być wykonany zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego.

Kiedy i w jakim celu przygotowuje się audyt energetyczny?

Audyt energetyczny ma być pomocą podczas przeprowadzania przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Dostarcza odpowiedzi m.in. na pytania:

• Które elementy i systemy budynku modernizować?

• Ile będzie kosztowała każda modernizacja?

• Ile zaoszczędzimy rocznie – energii, kosztów?

• Która modernizacja najszybciej się zwróci?

• Który wariant inwestycji najlepiej wybrać?

• Jakie i jakiej mocy źródło zainstalować po modernizacji?

Co zawiera audyt energetyczny budynku?

Audyt energetyczny budynku to szczegółowe dane dotyczące oceny efektywności energetycznej budynku, ze wskazaniem możliwości działania poprawiającego tę efektywność. Typowo audyt energetyczny obejmuje następujące elementy:

1. Opis budynku:

• Lokalizacja i ogólne dane techniczne.

• Rok budowy, liczba kondygnacji, powierzchnia użytkowa.

• Typ i konstrukcja ścian, dachu, fundamentów.

2. Charakterystyka energetyczna:

• Analiza zużycia energii w przeszłości.

• Obliczenia zapotrzebowania na energię cieplną do ogrzewania i chłodzenia.

• Zużycie energii elektrycznej i ciepłej wody użytkowej.

3. Ocena stanu technicznego:

• Inspekcja systemów grzewczych, wentylacyjnych, klimatyzacyjnych.

• Ocena stanu izolacji termicznej ścian, dachów, podłóg.

• Sprawdzenie szczelności i efektywności okien i drzwi.

4. Analiza termowizyjna:

• Wykorzystanie kamer termowizyjnych do identyfikacji mostków termicznych i nieszczelności.

5. Propozycje działań poprawiających efektywność energetyczną:

• Rekomendacje dotyczące modernizacji systemów grzewczych, wentylacyjnych, klimatyzacyjnych.

• Sugerowane ulepszenia izolacji termicznej ścian, dachów, fundamentów.

• Propozycje wymiany okien i drzwi na bardziej energooszczędne.

6. Analiza kosztów i oszczędności:

• Szacunkowe koszty wdrożenia proponowanych działań.

• Prognozy oszczędności energii i kosztów po wprowadzeniu zmian.

• Okres zwrotu inwestycji.

7. Raport końcowy:

• Szczegółowy opis wszystkich przeprowadzonych analiz i wniosków.

• Zalecenia dotyczące dalszych kroków i możliwych źródeł finansowania (np. dotacje, kredyty).

Audyt energetyczny jest kluczowym narzędziem w planowaniu działań zmierzających do poprawy efektywności energetycznej budynków, co przekłada się na obniżenie kosztów eksploatacji oraz zmniejszenie emisji CO2.

Jakie dofinansowanie można uzyskać? Koszt audytu energetycznego w programie „Czyste Powietrze”?

Niezależnie od poziomu wsparcia (części programu „Czyste Powietrze”), można uzyskać dofinansowanie do 100% kosztów netto audytu, ale nie więcej niż 1200 zł, pod warunkiem:

• sporządzenia dokumentu podsumowującego audyt energetyczny na obowiązującym w ramach programu „Czyste Powietrze” wzorze, oraz

• zrealizowania zakresu prac dla wybranego wariantu, wynikającego z audytu energetycznego, w ramach złożonego wniosku o dofinansowanie, nie później niż do dnia zakończenia realizacji wnioskowanego przedsięwzięcia.

Uwaga! W przypadku niezrealizowania całego zakresu wskazanego w audycie, koszt audytu nie będzie podlegał dofinansowaniu.

Czy wykonanie audytu energetycznego domy jednorodzinnego jest obowiązkowe, żeby otrzymać dotację w programie „Czyste Powietrze”?

Nie, nie jest obowiązkowe. Dotacje do przedsięwzięć „bez kompleksowej termomodernizacji” można otrzymać bez wykonania audytu energetycznego. Audyt energetyczny jest obowiązkowy, jeżeli przystępuje się do kompleksowej termomodernizacji. Co ważne: dla przedsięwzięć „z kompleksową termomodernizacją” – zdefiniowaną w programie „Czyste Powietrze” – możliwe jest uzyskanie wyższych kwot dotacji.

Czy audyt wykonany np. rok temu może zostać przedstawiony jako podstawa do przeprowadzenia kompleksowej termomodernizacji? Jak długo ważny jest audyt na potrzeby złożenia wniosku o dofinansowanie w ramach programu „Czyste Powietrze” na kompleksową termomodernizację?

Tak, taki audyt może być przedstawiony jako podstawa do przeprowadzenia i otrzymania dotacji na kompleksową termomodernizację.

Z punktu widzenia programu, ważne jest, aby sam audyt energetyczny spełniał wymogi określone Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego (Dz.U. nr 43 z dn.18.03.2009 r., poz. 346) z późn. zm., a także aby wypełniony na jego podstawie dokument podsumowujący audyt energetyczny zawierał wymagane dane i wartości potwierdzające uzyskanie efektu ekologicznego, w tym osiągnięcie odpowiedniego zmniejszenia zapotrzebowania na energię użytkową, zgodnego z programem, umożliwiające tym samym uzyskanie dotacji na kompleksową termomodernizację.

W przypadku opisanym w pytaniu, sam audyt energetyczny nie będzie jednak zaliczany do kosztów kwalifikowanych przy założeniu, że koszt audytu został poniesiony wcześniej niż 6 miesięcy przed złożeniem wniosku o dofinansowanie.

Jak postąpić w sytuacji, gdy zakres audytu wskazuje do modernizacji przegrody, w tym np. strop, a w trakcie prac remontowych (tj. po dokonaniu odkrywki) okaże się, że z przyczyn technicznych (niestabilność, przegniłe belki) nie ma możliwości wykonania tego elementu inwestycji (zakres niezbędnych napraw, które docelowo pozwolą na realizację prac dociepleniowych, przekracza możliwości finansowe beneficjenta). Jaką ścieżkę postępowania przyjąć w takiej sytuacji?

W ramach programu „Czyste Powietrze” możliwa jest aktualizacja audytu energetycznego, np. w celu zmiany zakresu rzeczowego uwzględnionego do realizacji. Aktualizacja audytu energetycznego w takim przypadku prawdopodobnie będzie wiązała się również z koniecznością aneksowania umowy o dofinansowanie zawartej z wojewódzkim funduszem ochrony środowiska i gospodarki wodnej (wfośigw). Jednak, aby przedsięwzięcie po zmianie zakresu rzeczowego ciągle kwalifikowało się do podwyższonej dotacji na kompleksową termomodernizację, zaktualizowany audyt energetyczny musi w dalszym ciągu potwierdzać określone w programie wskaźniki ograniczenia zużycia energii. Jeśli po zmianie zakresu rzeczowego nie ma możliwości osiągnięcia wymaganego poziomu wskaźników, to beneficjent po zawarciu aneksu i tak będzie mógł uzyskać dotację na ograniczony zakres termomodernizacji, ale będzie to wtedy dotacja według stawek dla „zwykłej” termomodernizacji a nie kompleksowej.

Czy dotowane audyty energetyczne w programie „Czyste Powietrze” będą kontrolowane?

Do wniosku o płatność dołączany jest – przygotowany przez audytora – dokument podsumowujący audyt energetyczny. Beneficjent musi mieć w swoim posiadaniu oryginalny kompletny audyt energetyczny, który będzie mógł udostępnić w przypadku kontroli przewidzianych w ramach programu „Czyste Powietrze”. Audyt, tak jak pozostałe dokumenty związane z uzyskanym dofinansowaniem, należy przechowywać do czasu zakończenia okresu trwałości przedsięwzięcia, który wynosi 5 lat od jego zakończenia.

Czy aby dostać dotację na głębszą (kompleksową) termomodernizację wszystkie zalecenia audytora, zawarte w audycie energetycznym, muszą być zrealizowane?

Tak, aby otrzymać dotację na przedsięwzięcie z kompleksową termomodernizacją należy zrealizować w całości wybrany wariant z audytu energetycznego. Wskazany w audycie energetycznym wariant do realizacji ma gwarantować osiągnięcie co najmniej jednego z dwóch wskazanych w programie „Czyste Powietrze” wskaźników kompleksowej termomodernizacji:

• zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową do 80 kWh/(m2*rok),

• zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową o minimum 40%.

Kto może wykonać audyt energetyczny w ramach programu „Czyste Powietrze” (kogo rozumiemy jako audytora energetycznego)? Czy mogę samodzielnie wykonać audyt energetyczny dla swojego budynku?

Ważne jest, aby audyty energetyczne w ramach programu „Czyste Powietrze” były sporządzane przez osoby posiadające wiedzę oraz doświadczenie zawodowe niezbędne do ich wykonania. Ustawodawca nie nakłada żadnych ograniczeń w zakresie wykonawstwa audytów. Wnioskodawcy programu „Czyste Powietrze” mogą skorzystać z ogólnodostępnych list audytorów energetycznych, np. Zrzeszenia Audytorów Energetycznych (ZAE), Stowarzyszenia Certyfikatów i Audytorów Energetycznych (SCiAE), Krajowej Agencji Poszanowania Energii (KAPE), Narodowej Agencji Poszanowania Energii (NAPE), jak również z listy audytorów na platformie ekspertów efektywności energetycznej: https://www.peee.gov.pl/pl.

Audyt energetyczny może wykonać każdy, kto posiada odpowiednią wiedzę, również dla swojego budynku, nie stanowi on jednak wtedy kosztu kwalifikowalnego w ramach programu (ze względu na wykonanie siłami własnymi beneficjenta).

Czy muszę mieć zrobiony audyt energetyczny, aby starać się o dofinansowanie z programu „Czyste Powietrze”, czy ocieplenie budynku mogę wykonać bez audytu i złożyć wniosek o dofinansowanie?

Audyt energetyczny jest obligatoryjny w przypadku kompleksowej termomodernizacji. Dla pozostałych przedsięwzięć nie jest on wymagany, aby otrzymać dofinansowanie, natomiast można go również wykonać i będzie stanowił koszt kwalifikowany pod warunkiem:

• sporządzenia dokumentu podsumowującego audyt energetyczny na obowiązującym w ramach programu wzorze oraz

• zakres prac dla wybranego wariantu, wynikającego z audytu energetycznego, zostanie zrealizowany w ramach złożonego wniosku o dofinansowanie, nie później niż do dnia zakończenia realizacji wnioskowanego przedsięwzięcia.

W przypadku niezrealizowania całego zakresu wskazanego w audycie, koszt audytu nie będzie podlegał dofinansowaniu.

Natomiast w celu zakwalifikowania przedsięwzięcia jako kompleksowej termomodernizacji należy wykazać dodatkowo osiągnięcie co najmniej jednego wskaźnika kompleksowej termomodernizacji (na podstawie sporządzonego audytu energetycznego), czyli:

• zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową do 80 kWh/(m2*rok) lub

• zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową o minimum 40%.

Czy mając w audycie energetycznym zalecenie ocieplenia przegrody styropianem 15 cm, mogę ocieplić budynek lepszym materiałem o większej grubości? Czy mogę skorzystać z zamienników dających taki sam bądź lepszy współczynnik przenikania?

Audyt energetyczny wskazuje optymalny zakres prac do wykonania, aby spełnione były wymogi techniczne. Dotyczy to również ocieplenia. Analizowane są różne grubości, a do realizacji wskazywana jest ta, która zapewnia spełnienie wymogów technicznych i jest najbardziej opłacalna ekonomicznie. I dlatego niezasadne wydaje się stosowanie większej grubości lub innego materiału izolacyjnego do ocieplenia, które są niezgodne z audytem. Inwestor, na etapie tworzenia audytu, powinien współpracować z audytorem. W przypadku konieczności zmian w trakcie realizacji przedsięwzięcia, możliwa jest aktualizacja audytu, którą należy uwzględnić w zaktualizowanym dokumencie podsumowującym audyt energetyczny.

Czy po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia konieczne jest wykonanie kolejnego audytu potwierdzającego osiągnięcie efektu energetycznego i ekologicznego?

Nie, w ramach programu „Czyste Powietrze” wykonuje się tylko jeden raz audyt energetyczny – przed realizacją przedsięwzięcia. Ważne, aby zakres prac dla wybranego wariantu, wynikającego z audytu energetycznego, został zrealizowany nie później niż do dnia zakończenia realizacji wnioskowanego przedsięwzięcia.

Czy możliwe jest wykonanie audytu energetycznego dla wydzielonego lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księga wieczystą w budynku jednorodzinnym na potrzeby skorzystania z dotacji na kompleksową termomodernizację dla tego lokalu?

Właściciel/współwłaściciel wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą może wnioskować o dofinansowanie przedsięwzięcia z kompleksową termomodernizacją, jeżeli spełnione zostaną łącznie warunki wskazane w ust. 9.2.2 pkt 3 programu „Czyste Powietrze”. Audyt energetyczny musi dotyczyć lokalu, objętego wnioskiem o dofinansowanie. Tylko taki audyt energetyczny może być podstawą do uzyskania dotacji przewidzianej dla przedsięwzięć z kompleksową termomodernizacją i stanowić koszt kwalifikowany przedsięwzięcia.

Umiejscowienie wydzielonego lokalu mieszkalnego w bryle budynku jednorodzinnego może być bardzo różne, w związku z tym to audytor, przygotowujący audyt energetyczny, podejmuje decyzję dotyczącą możliwego do wykonania zakresu prac. Zakres prac musi być możliwy i zasadny z punktu widzenia techniczno‐ekonomicznego do wykonania.

Czy obowiązkowe jest przeprowadzenie wizji lokalnej przed wykonaniem audytu?

Rolą audytora energetycznego jest ocenienie stanu faktycznego budynku. Jest to działanie, którego nie da się przeprowadzić w trakcie rozmowy telefonicznej lub analizując projekt budynku. Konieczna jest wizja lokalna. Często dochodzi do sytuacji, w których stan faktyczny ocenianego budynku odbiega od tego, co zawarte zostało w projekcie budowlanym. Jest to po pierwsze efekt zmian wprowadzanych w trakcie budowy, po drugie adaptacje wprowadzane przez użytkowników w trakcie eksploatacji budynku. Przykładów jest wiele, począwszy od wymiany stolarki okiennej i drzwiowej, aż do zmiany projektowanej funkcji pomieszczeń. Dlatego właśnie audytor powinien osobiście dokonać oględzin obiektu i przeprowadzić rozmowy z inwestorem. Jeżeli ktoś proponuje wykonanie audytu, wyłącznie na podstawie informacji uzyskanych telefonicznie lub mailowo, warto zastanowić się nad rzetelnością przeprowadzonych obliczeń i wiarygodnością planowanych efektów w audycie.

Jakie wymogi musi spełniać audyt energetyczny na potrzeby programu „Czyste Powietrze”?

Audyt energetyczny musi spełniać wymogi określone Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego (Dz.U. nr 43 z dn.18.03.2009 r., poz. 346 z późn. zm.).

Czy muszę wysłać cały audyt do wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej (wfośigw)?

Audyt energetyczny nie jest załącznikiem do wniosku o płatność. Oryginalny, pełny audyt energetyczny musi być w posiadaniu beneficjenta do końca okresu trwałości przedsięwzięcia i udostępniony w przypadku kontroli. Natomiast do wniosku o płatność musi zostać dołączony dokument podsumowujący audyt energetyczny – jest to dokument sporządzany na wzorze obowiązującym w programie „Czyste Powietrze”, który przygotowuje i podpisuje audytor na podstawie sporządzonego pełnego audytu energetycznego.

Jestem uprawnionym audytorem wpisanym do Krajowego Rejestru Certyfikatorów Energetycznych . Czy mogę sam sobie sporządzić audyt energetyczny budynku? Jeżeli tak, to czy będę mógł też ubiegać się o zwrot kwoty 1200 zł za wykonanie audytu?

Audyt energetyczny może wykonać każdy, również dla swojego budynku. Ustawodawca nie nakłada żadnych ograniczeń w zakresie wykonawstwa audytów (nie należy tego mylić z wymaganiami dla osób przygotowujących świadectwa charakterystyki energetycznej budynków). Jednak w takiej sytuacji będzie to traktowane jako tzw. siły własne, czyli koszt audytu nie będzie kosztem kwalifikowanym w programie „Czyste Powietrze”.

Z punktu widzenia zapisów w programie, przeprowadzony audyt energetyczny musi spełniać wymogi określone Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego (Dz.U. nr 43 z dn.18.03.2009 r., poz. 346) z późn. zm. Oczywiście Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zależy na tym, aby audyty dla programu „Czyste Powietrze” były sporządzane przez osoby posiadający wiedzę oraz doświadczenie zawodowe w przeprowadzaniu tego rodzaju audytu. Dlatego też wnioskodawcom programu poleca się skorzystanie z listy audytorów energetycznych znajdujących się na listach Zrzeszenia Audytorów Energetycznych (ZAE), Stowarzyszenia Certyfikatów i Audytorów Energetycznych (SCiAE), Krajowej Agencji Poszanowania Energii (KAPE), Narodowej Agencji Poszanowania Energii (NAPE), jak również z listy audytorów na platformie ekspertów efektywności energetycznej: https://www.peee.gov.pl/pl.

Czy muszę mieć zrobiony audyt energetyczny, aby starać się o dofinansowanie z programu „Czyste Powietrze”? Czy ocieplenie budynku mogę wykonać bez audytu i złożyć wniosek o dofinansowanie?

Audyt energetyczny jest obligatoryjny wyłącznie w przypadku kompleksowej termomodernizacji. W przypadku pozostałych przedsięwzięć nie jest on wymagany, aby otrzymać dofinansowanie, natomiast można go również wykonać i będzie stanowił koszt kwalifikowany pod warunkiem (także w przypadku kompleksowej termomodernizacji):

• sporządzenia dokumentu podsumowującego audyt energetyczny na obowiązującym w ramach programu wzorze oraz

• zakres prac dla wybranego wariantu wynikającego z audytu energetycznego zostanie zrealizowany w ramach złożonego wniosku o dofinansowanie, nie później niż do dnia zakończenia realizacji wnioskowanego przedsięwzięcia.

W przypadku niezrealizowania całego zakresu wskazanego w audycie, koszt audytu nie będzie podlegał dofinansowaniu. Natomiast w celu zakwalifikowania przedsięwzięcia jako kompleksowej termomodernizacji należy wykazać osiągnięcie co najmniej jednego wskaźnika kompleksowej termomodernizacji (na podstawie sporządzonego audytu energetycznego):

• zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową do 80 kWh/(m2*rok)

• lub zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową o minimum 40%.

Czy audyt energetyczny można wykonać po zrealizowaniu części zadań, np. ocieplenie przegród lub wymiana źródła ciepła, aby uzyskać korzyści z racji spełnienia warunku kompleksowej termomodernizacji? Zakładając oczywiście, że wariant wybrany w audycie energetycznym będzie zgodny z wykonanymi pracami.

Teoretycznie jest możliwe ujęcie przez audytora prac niedawno wykonanych, należy jednak pamiętać, że zakres wniosku, a tym samym realizowanego w ramach „Czystego Powietrza” przedsięwzięcia musi w całości wynikać z audytu i musi zawierać cały zakres tam wskazany, więc możliwe do ewentualnego ujęcia są tylko te prace, które spełniają wymogi programu, były wykonane nie wcześniej niż 6 miesięcy przed datą złożenia wniosku i będą rozliczone w ramach przedsięwzięcia.

Gdzie znaleźć listę osób, które wykonują audyt energetyczny zgodny z wytycznymi programu „Czyste Powietrze”?

W programie „Czyste Powietrze” nie ma podanej listy audytorów, którzy wykonują audyty pod program. Ale można skorzystać z pomocy tych audytorów, którzy mają doświadczenie w tej kwestii, czyli audytorów np. z listy audytorów energetycznych znajdujących się na listach Zrzeszenia Audytorów Energetycznych (ZAE), Stowarzyszenia Certyfikatów i Audytorów Energetycznych (SCiAE), Krajowej Agencji Poszanowania Energii (KAPE), Narodowej Agencji Poszanowania Energii (NAPE), jak również z listy audytorów na platformie ekspertów efektywności energetycznej: https://www.peee.gov.pl/pl.

Kto ma wypełnić załącznik do audytu – beneficjent czy audytor?

Jeżeli chodzi o dokument podsumowujący audyt energetyczny, stanowiący załącznik do wniosku o płatność, dokument ten uzupełnia i podpisuje audytor, wpisując dane wynikające z audytu energetycznego, który sporządził dla budynku, którego dotyczy przedsięwzięcie.

Audyt efektywności energetycznej przedsiębiorstwa

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa to szczegółowa ekspertyza mająca na celu ocenę zużycia energii i wskazanie możliwości poprawy efektywności energetycznej. Audyt ten, obowiązkowy dla dużych przedsiębiorstw zgodnie z ustawą o efektywności energetycznej z dnia 20 maja 2016 r, służy głównie zmniejszeniu kosztów stałych związanych z energią elektryczną. Wykonanie audytu obejmuje przegląd instalacji i urządzeń, ocenę opłacalności zainstalowania odnawialnych źródeł energii oraz możliwość skorzystania z dofinansowań.

Raport z audytu powinien zawierać analizę zużycia energii, bilans energetyczny, wykaz działań poprawiających efektywność energetyczną oraz ocenę ich opłacalności. Koszt i czas realizacji audytu zależą od specyfiki przedsiębiorstwa. Audyt przeprowadza podmiot niezależny lub ekspert z audytowanej firmy, który nie jest bezpośrednio zaangażowany w audytowane działania.

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa jest także elementem wymaganym do wdrożenia Systemu Zarządzania Energią wg ISO 50001. Przedsiębiorstwa, które nie przeprowadzą audytu, mogą zostać ukarane grzywną do 5% rocznych przychodów.